Muslihun, fıtratıyla ve vahiyle uyum içinde, tevhid ve adaletin tanıklığını yapma çabası, mücadelesi gösteren
insan demektir. (17)
*
Modernist ve işbirlikçi din algısının ıslah ve inşa çabaları için düşündüğü gelecek tasavvuru komplocu vesveselerdir. (22)
*
Ulus toplumlar ister ırk, ister dil veya toprak merkezli olsun, vahye göre biçimlenmemiş seküler yapılardır. (23)
*
Vahiy merkezli İslami eğitim, hayatın içinde şahitlik mücadelesiyle kazanılmalıdır. (26)
*
Bugünün görevini yapmayan, donanımlı hale gelmeyen bir çizginin, orta ve uzun vadeli gelecek plan ve hedefleri de gerçekçi olmaktan çıkar ve bir hayale veya masalımsı bir edebiyata dönüşür. (29)
*
İslami duyarlılıklar en azından diktatörlüğe, sömürüye, yolsuzluklara veya Batılı yaşam tarzına, liberallik, solculuk gibi sapmalara tavır alacak düzeye yükseltilebilmelidir. Ki, asıl projemizi, yani ıslah ve inşa projemizi gerçekleştirebilmemiz için önümüz açılsın, diyaloglarımız çoğalsın. (32)
*
Tevhidi değerleri sosyalleştirme mücadelesinde sahih bilgi düzeyine ulaşmak imkanlıdır; ama ulaşılan sahih bilgiyi takva üzere amelleştirip amelleştirememek ve istikamet üzere gelişip geliştirememek ise hikmetli olmakla ve adanmışlıkla alakalıdır. (35)
*
Tüm rasullerin mücadelesinde genelleşen metodik örneklik şudur: Açık tebliğ, ilkeli tavır ve şahitlik. (36)
*
Tevhidi mücadele, hayattaki her türlü bozulmaya, zulme, şirke karşı çıkışın adıdır. (36)
*
Tevhid; Rabbimizin Kitabı'na rağmen inanç sistemleri ve sosyal düzenler oluşturmaya çalışan isyankarların eylemlerini Allah'a ortak koşmak olarak niteler, reddeder ve bizi Hz. Muhammed'in ahlakında örneklenen Kur'an ahlakıyla donatır, vahiyden ve fıtrattan uzaklaşan her türlü sapmayla mücadeleye sevkeder. (37)
*
Müslümanın hayatla, yaratılış, yaratıcı ve hayatın sonuyla ilgili temel görüşlerinin (akidenin) vahye dayanması gibi; metod ve düzenle ilgili konuların da vahye dayanan bu akaidden yani Kurani ilkelerden çıkması gerekir. Ancak metod anlayışında bu tespite dayanmakla beraber kendi çıkarımlarını veya içtihadi düzenlemelerini kesin nass yerine koyan ve bu konudaki yorumlarını/algılarını da "Rabbani metod" olarak ifade edenler olmuştur. Kur'an'da her peygamber için bir yol/minhac gösterildiğinin bildirilmesi dolayısıyla Rasulullah'ın mücadele örnekliğinden anladığını "Nebevi metod" olarak sunup kendi algısını ve mücadele önceliğini akaidden çıkmış sabiteler olarak tartışılmaz kılanlar da olmuştur. (38)
*
Oysa kavmini Firavun'un kulluk sisteminden uzaklaştırmaya çalışan Musa (as)'ın veya Mekke'de Haşimoğullarının himayesini önemseyen, ticarette müşriklerin "ilaf" anlaşmasından yararlanan veya Habeşistan ve Yesrib gibi daya uygun ortam arayışlarına yönelen Rasulullah'ın mücadele örnekliği, cahili de olsa daha özgürlükçü ve hukuki ortamların baskı ortamlarına tercih edildiğinin işaretleridir. (40)
*
Olumlu bir değişim için hem niyet, azim ve eylem; hem bilgi, inanç ve kararlılık gereklidir. (43)
*
Ayrıca bu tartışmalarda "değer" (dünya görüşü, ideoloji ve yasama) olarak sistemin dışında veya üstünde olduğumuz; ama kuşatıldığımız vakıayı ifade etmek bağlamında da ulusal bir sistemin içinde bulunduğumuz ve kendi inancımıza hürrüyet alanı geliştirinceye kadar ekonomiden kültüre, eğitimden siyasete kadar uygun sistem içi araçları kullanmanın kaçınılmazlığı gerçeğini de görmüş olmak gerekir. (47)
*
İslami mücadele ve tebliğ süreçlerinde metodik tartışmalarımızı halledebilmenin yolu tabi ki usuli bir yeterlilik, tutarlı bir vakıa bilgisi ve istişareye ehil olma şartlarıdır. Bu çerçeveye yönelen çözüm yolu ancak diyalog ve müzakerelerle sağlanabilir. "Diyaloglar", uygun üslup ve adap ölçüleriyle gerçekleştirilecek tavsiyeleşmeye ve ıslaha; "müzakerele" ise metodolojik yeterlilik ve vahyin şahitliği istikametine sahip olanları katılımcı şura içtihadına yöneltmelidir. (47)
*
Ortadoğu'daki diktatörlük rejimlerine karşı halk ayaklanmasını Batılı sosyal bilgiler diliyle, yani liberal veya sol öykünmeci bir dille okuma yanlışlığından öncelikle vazgeçmeliyiz. (87)
*
Müslümanların dilinde "devrim" veya "inkılab", "ıslah" misyonundan kopartıldığında, Batılı paradigmaya bağlı olarak ilerlemeci olan anarşist, faşist kalkışmaya veya liberal reformlara bir öykünme ifadesine dönüşmektedir. Bu bağlamıyla "şura" kavramını kurumlaştırıp, örneklendirip takdim edemeyen tarihi Müslüman ataletinin siyasal katılımı ifade etmek için ödünç olarak kullandığı "demokrasi" kavramı gibi, her ne kadar muhtevasını düzelterek kullansak da "devrim" ifadesinin de bir ödünç kavram olduğu görülmelidir. (88)
*
Karl Marks'ın ezilen Hindistan halkına ilgisizliği ve İngiliz emperyalizminin onları bir üst toplumsal aşamaya sıçratacağı beklentisi, Türkiye solcularının da Ortadoğu'nu ezilen halkları ve Müslümanlar hakkındaki karamsar önyargılarını biçimlendiriyor olmalı. Çünkü komünizm, bir vicdani yaklaşımın ötesinde Marks'ın inanılan "bilimsel tezleri"ne göre kapitalizmden sonra varılması gereken zorunlu bir toplum biçimi. (89)
*
Mustafa Kemal'i devrimci ilan eden TKP, yayın organlarında yaptığı vurgularla Ortadoğu halkının direnişini yok sayıyor ve "Tunus'ta veya Mısır'da emperyalizm de kapitalizm de hiçbir şey kaybetmedi, sadece sistem kendini revize etti." diyor. (89)
*
Tevhidi uyanış süreci dinin asılları ile buluşmayı ve bu asıllarla günümüzü yorumlamayı hedefleyen bir ıslah hareketiydi. (103)
*
Temeli olmayan bir inşaata çatı projesi çizmek örneğinde olduğu gibi, temelsiz ve vakıasız stratejik hedefler; büyük fedakarlıklar ve emeklere rağmen sonuçsuz kalmaya, çökmeye veya moral bozuklukları oluşturmaya mahkumdu. (104)
*
Ebu Cehil'in hakim olduğu cahiliyeden, Necaşi'nin hakim olduğu cahili yapıya sığınan ilk Kur'an neslinin, Habeşistan'daki tutum ve ilişki ağını irdelemek de vahyi ilkeler konusunda şartlara göre farklı içtihat biçimlerinin var olacağı gerçeğini ortaya koymaktadır. (105)
*
Siyasal ve toplumsal alanda ağırlığını hissettirmeyen korunmacı politikaları değil, tebliğci açılımları düşünen ve
hedefleyen bir nitelik yeterliliğine ulaşmanın çabası içinde olunmalıdır. (105)
*
Biz Kur'an talebelerine düşen, küresel kapitalizme karşı tepkisel söylemlerle 19. yüzyılın sağcı veya solcu ulusalcı despotizmlerinin çürümüş zulüm söylemleriyle parallelleşmek değildir. Bize düşen, eski düzeni de görece özgürlükler sağlayan ama kişiyi kendi ekseni etrafında bireyselleştiren yeni düzeni de aşacak kalp intifadalarını ateşlemek, vahyin bugünkü alternatif "inşa ve ıslah dili"nin ne olduğunu sergileyip sosyalleştirebilmektir. Bu dili, hayatı dünya gerçeklerinden soyutlayan Kemalizm'in veya diğer diktatörlük rejimlerinin ördüğü hücrelerde ve mağara şartlarında değil, hayatı gerçeklerine açık alanları görerek üretebilmeliyiz. (107)
*
Hayatın ve mücadelenin içinde kendi gerçekliğini oluşturamayan veya bu konuda aktif bir yoğunlaşma içine girmeyenlerin, dış gerçekler hakkında değerlendirmeler yapması da ek inandırıcı değildir. (108)
*
Muhammedi sünnet örnekliğinde bakıldığında, kuşatıldığımız cahili bir sistemde ve tebası konumuna düşürüldüğümüz bir toplumda, yeniden var olma mücadelesi yürüten Müslümanların çevre şartlarına ilgisiz kalmaları da Kitabi değildir. Bu konuda "temkinli olmak" ayrı, "mesafeli olmak" ayrı, "ilgisiz olmak" ayrı tutulmalıdır. (111)
*
Saltanat sistemleri karşısında Tevhid ve Adalet ekolünün çıkışını kavramayanların; veya Ehl-i Sünnet akaid kitaplarındaki "Zalim sultana itaat"i akaidleştiren metodolojik yaklaşımı dışlamayanların; veyahut çoğu kez vahyi ölçülerle çatışan "Darul Harp Fıkhı"nı aşamayanların uzlaşmacı veya tam tersi dışlayıcı-radikal tekfirci metodik yaklaşımları ilmi ve usulü tabandan yoksundur. (111)
*
İlgisiz olmak: Müslümanlar kendileriyle ve kendilerini biçimlendirmeyle ilgili hiçbir vahiy dışı proje veya taarruza ilgisiz kalamazlar. Tepki biçimlerinin aktif veya içine kapanık olması içtihadi tercihleriyle ilgilidir. Bu bağlamda bilinçlenme sürecindeki Müslümanlar için anayasa yapımına ilgisizliğin nedenlerini de özetlemek gerekir. Bunun nedeni a-sosyalite olabilir. Apolitikliği aşamamak olabilir. Ütopik gelecek tasavvurlarıyla oyalanmayı alışkanlık haline getirmekle ilgili olabilir. Tertil fıkhı üretmek konusunda usulü yetersizlikten bahsedilebilir. İlgisizlik durumu, yorumların genel geçer nasslar düzeyinde görme yanlışlığı hatta bazı kere de müstağniliği ile de izah edilebilir. (113)
*
Biz Kur'an talebelerine düşen, küresel kapitalizme karşı tepkisel söylemlerle 19. yüzyılın sağcı veya solcu ulusalcı despotizmlerinin çürümüş zulüm söylemleriyle parallelleşmek değildir. Bize düşen, eski düzeni de görece özgürlükler sağlayan ama kişiyi kendi ekseni etrafında bireyselleştiren yeni düzeni de aşacak kalp intifadalarını ateşlemek, vahyin bugünkü alternatif "inşa ve ıslah dili"nin ne olduğunu sergileyip sosyalleştirebilmektir. Bu dili, hayatı dünya gerçeklerinden soyutlayan Kemalizm'in veya diğer diktatörlük rejimlerinin ördüğü hücrelerde ve mağara şartlarında değil, hayatı gerçeklerine açık alanları görerek üretebilmeliyiz. (107)
